Pavol Rankov
Czym Jest narodowość? Jakie znaczenie dla człowieka ma fakt, że urodził się jako Polak, Węgier czy Żyd?„Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)” Pavola Rankova jest opowieścią o tym w jaki sposób miejsce urodzenia determinuje przyszłość człowieka oraz o wpływie polityki i społeczeństwa, w którym żyje na jego losy jako jednostki.
Książka jest historią o trzech kolegach ze szkolnej ławki, których oprócz przyjaźni łączy też miłość do jednej kobiety – Marii.
Towarzyszymy im kiedy tracą najbliższych, uciekają przed własną śmiercią, podporządkowują swoje życie idei lub przeciwnie – tracą wiarę w to co jeszcze niedawno wydawało się ważne.
Akcja powieści rozpoczyna się rok przed wybuchem II wojny światowej, która zmienia życie bohaterów – a następnie opisuje ich życie na przestrzenie lat – przez okres wojny, przez czasy stalinizmu i okres po upadku kultu jednostki. W tle obserwujemy zmieniające się nastroje społeczne i wydarzenia historyczne.
I jak początek opowieści przypada 1 września, tak data ta powraca wielokrotnie w tej historii jako symboliczna dla bohaterów.
„Zdarzyło się pierwszego września ( albo kiedy indziej)” uznawana jest za najlepszą książkę słowacką wydaną w ostatnich latach, w 2009r. została uhonorowana Europejską Nagrodą Literacką.
Zachęcamy do sięgnięcia po powieść Pavola Rankova – to nie tylko świetna literatura ale też pasjonująca lekcja historii naszej części Europy.